Merhaba,

Yurtdışı girişimcilik ekosistemini, yatırımcıları takip ediyorsanız donanım tabanlı girişimlerin popülaritesinin arttığını görmüşsünüzdür. Daha önceki yazılarımda sık sık, girişimci olmak isteyen mühendis adaylarının daha öğrenciyken ilgilerini çeken bir konu üzerine çalışmalarını ve o alanda bir proje geliştirmeye başlamaları gerektiğini yazmıştım.

Bir fikir vermesi açısından, dünya girişimcilik ekosisteminde önemli bir yeri olan Y Combinator’un, Ağustos ayındaki demo gününe katılan donanım girişimlerinin listesine buradan ulaşabilirsiniz.

Y Combinator kurucusu Paul Graham’ın donanım üzerine yazdığını da, Pando‘da yayınlanan “donanım devrimi ve neden önemli olduğu” üzerine yazılan yazıyı da okumadan geçmeyelim. Ayrıca AngelList’teki donanım girişimlerine de bir gözatmak isteyebilirsiniz.

Dünya girişimcilik ekosisteminde popülaritesi artan ve hakkında sürekli konuşulan ve yazılan “Donanım Girişimciliği” veya “Donanım Tabanlı Girişimcilik“, Türkiye’de, Sanayii Bakanlığı ve TÜBİTAK’ın girişimcilik destekleriyle popülerleşmeye başladı. Her ne kadar bu desteklerin veriliş tarzları tartışma konusu olsa da, önemli bir adım olduğunu düşünüyorum.

1-2 hafta önce Twitter ve Facebook hesabımdan “Donanım Tabanlı Girişimcilik ve Donanım Geliştirme” konulu bir turneye çıkacağımı, hedefimin 20 üniversitede ve 5.000 mühendis adayına ulaşmak olduğunu yazmıştım. Liste aşağı yukarı oluşmaya başladı. Önceliği İstanbul’da yaşadığım için İstanbul’daki üniversitelere ve Anadolu’daki üniversitelerde de davet edildiklerime verdiğimi/vereceğimi belirtmek isterim. (Not: -5Nisan2014- ODTÜ ve Yıldız Teknik Üniversitesi ile başladık. Verimli etkinliklerdi. Etkinliklerin bitiminde ve sonrasında çok sayıda soru geldi. İşlerin yoğunlaşması nedeniyle Anadolu’dan gelen çok sayıda daveti beklemeye almak zorunda kaldık.)

Bu konuşmalarda “donanım tabanlı girişimcilikte nasıl başarılı olunur“u anlatmayacağım zira büyük başarı elde etmiş bir donanım girişimim henüz olmadı, dünyada anlatabilecek kimse de -bu işin doğası gereği- yok. Bu seminerlerde donanım tasarımının temel ilkelerini, ürün geliştirirken nelere dikkat ettiğimi, ürünün malzeme seçiminden satın almasına kadar geçen süreci, bu süreçlerde nelere dikkat edilmesi gerektiğini, pazarı nasıl seçtiğimi, müşteriyi nasıl bulduğumu anlatacağım.

Özellikle tekniğe oldukça fazla girmeyi düşünüyorum. Hatta hangi tür malzemeleri nereden alabileceğinizi, Bluetooth için kullanmanız gereken protokolden, Wifi için hangi modülü almanız gerektiğine kadar her şeyi anlatmayı planlıyorum. Bu seminerin sonunda kendi donanım tabanlı ürününüzü tasarlamak için gerekli yol haritasına sahip olacağınızı söyleyebilirim.

Girişiminizin başarılı olması için ne yapmanız gerektiğini ise inanın bilmiyorum. Zaten girişimci mentörlerine, eğitimcilerine ve konuşmacılarına bakarsanız hepsi “ne yaparsanız batarsınız“ı anlatır. “Ne yaparsanız başarılı olursunuz?” sorusunun cevabını verebilen biri henüz çıkmadı. Onun için artık dünyadaki tüm girişimler “Yalın Girişim Metodu“nu izliyor. Yani “deneme yanılmayla nasıl başarılı olursunuz, bunu da paranız bitmeden nasıl yaparsınız“ı

Bir donanım girişimi kurmuş, endüstriye yönelik onlarca donanım tabanlı ürün geliştirmiş ve halen de geliştirmekte olan biri olarak şunu çok rahatlıkla söyleyebilirim ki donanım girişimlerinin en büyük problemlerinden biri makine/techizat, alet, malzeme giderleridir. Türkiye’deki ve dünyadaki girişimcilik ekosistemini yakından takip eden biri olarak yazılım ve donanım girişimlerini karşılaştırma imkanım da oldu. Bu iki girişim türü bir çok noktada benzerlik gösterse de prototip üretiminde, MVP (minimum viable product) çıkarmada donanım girişimlerinin çok büyük maliyetlere girmek zorunda oldukları bir gerçek. Hele bir de pivot etmek(Yalın girişim metodunda, müşterilerin geribildirimleri doğrultusunda farklı bir ürün/model denemek anlamına gelen bir terim) gerekiyorsa yandı gülüm keten helva.

Bu problemin çaresi, makina, alet, teçhizat, prototip hammaddesi gibi olmazsa olmaz ve pahalı cihazların bulunduğu donanım girişimi hızlandırıcılar kurmak. Dünyada çok sayıda olmasa da belli başlı donanım geliştiriciler var;

• Bolt
• Berlin Hardware Accelerator
• HAXLR8R
• Highway1
• Lemnos Labs

Biz de burada donanım hızlandırıcı kurabilir miyiz diye düşünüp bir kaç yere haber verdik, biraz vakit geçtikten sonra güzel bir haber aldık. Henüz netleşmediği için şimdi paylaşmanın yersiz ve zamansız olacağını düşünüyorum. Netleşince yine buradan paylaşırım.

Açık Teklif

Elektrik, Elektronik Mühendisi olan, Elektrik, Elektronik Mühendisliği okuyan arkadaşlara belki faydası dokunur diye son yıllarda popülariteleri bayağı yükselen ve yükselmeye de devam edeceğini düşündüğüm bazı konulardan bahsetmek istiyorum. Bu konular benim de bir kaç tane prototip geliştirdiğim, pazar araştırması yaptığım ürünleri kapsayan alanlar. Dolayısıyla bahsedeceğim konular “bunlara bakın, iyi olur” konuları değil, büyük potansiyeli olduğuna inandığım, üzerine enerji, para ve zaman harcadığım konular. Belki aklınıza çok orijinal bir fikir gelir ve hemen başlarsınız. Belki de birlikte yaparız, belli mi olur?

Bu arada konusu açılmışken belirteyim, donanım geliştirmek isteyen ve projesi olan bir kaç arkadaşa elimden geldiğince, bilgim yettiğince mentörlük yapıyorum. Bu mentörlük olayı daha çok birlikte araştırma, öğrenme olarak gerçekleşiyor. Bu arkadaşlara teorik bilgi desteğinin yanı sıra alamadıkları malzemeler için maddi destek, alet/teçhizat desteği de sağlıyorum. Çalışmaları gereken alanlarda bilgiye ulaşımımız kısıtlıysa ve pratik bilgi yoğunluklu bir alansa, kendilerini sektörde çalışan arkadaşlarıma yönlendiriyorum ve bir şekilde çözüm buluyoruz. Donanım geliştirme tabanlı projeleriniz varsa, üzerinde çalışıp 3-5 sayfa da olsa rakipleri, üreticileri, pazar büyüklüğünü, potansiyel müşterileri tespit edip yazdıysanız; hatta bir kaç potansiyel müşteriyle konuştuysanız bana gönderin, değerlendirelim, belki birlikte çalışabiliriz. Gizlilik sözleşmesi imzamaladan fikrimi anlatmam diyorsanız da aşağıdaki yazılardan birinin içinde size cevaben yazılmış bir şeyler olabilir.

• Master/Doktora Yapıyorum. Piyasada mı Çalışayım İş Mi Kurayım?
• TÜBİTAK Desteği ve Biraz Tecrube
• TÜBİTAK Arge Projemiz Kabul Edildi
• Mühendislerin Kendi İşlerini Kurması Üzerine
• İş Kuracak Mühendisler için 24 Tavsiye -1
• İş Kuracak Mühendisler için 24 Tavsiye -2
• Elektrik Elektronik Mühendisliği Öğrencilerine 15 Tavsiye

Bunlar da NDA (Nondisclosure Agreement-Gizlilik Sözleşmesi) imzalamadan fikrini anlatmak istemeyen girişimci adaylarına hitaben yazılmış yabancı makaleler;

• Note to entrepreneurs: Your idea is not special
• Entrepreneur vs. Venture Capitalist: The Curse Of The NDA
• Why you shouldn?t keep your startup idea secret
• Take It From A Successful Entrepreneur: No One Will Steal Your Big Idea
• Why Most VC?s Don?t Sign NDAs
• Why Non-Disclosure Agreements Don?t Always Work
• On NDAs and Confidentiality

Donanım Girişimciliğinde Yükselen Konular

Bahsedeceğim yükselen konuların büyük bir kısmı aslında talep yaratılarak, pazarlama zoruyla ihtiyaç yaratılarak ortaya çıkan konular değil; doğal büyüyen konular.

• IoT (Internet of Things-Nesnelerin İnterneti)

Network alanının en büyüklerinden Cisco’nun öngörüsüne göre 2020 yılında (çok değil 7 yıl sonra) dünyada internete bağlı 50.000.000.000 (Elli milyar) cihaz olacak. Bu cihazlar bazı alanlarda hareketlenmeler yaratacak. Örneğin cihazların haberleşme protokolleri,  konfigürasyona ihtiyaç duymadan veya en az konfigürasyonla yapılanan ağlar gibi konular, aşılması gereken problemlerin ortaya çıktığı başlıklar olacak.

Endüstriyel, kişisel veya kamusal kullanımdaki ağa bağlı cihazların güvenliği de ciddi konulardan biri olacak. İran’ın en büyük enerji santrallerine sızarak bir kaç şehrin enerjisiz kalmasına sebep olan virüs ağa bağlı bir PLC(Programmable Logic Controller)’ye bulaşmıştı.

Bu konu başlı başına uzunca bir yazıyı hakediyor. Finansal açıdan çok büyük bir pazarı olacağı sık sık ve ciddi firmalar tarafından dile getirilen Internet of Things – Nesnelerin İnterneti konusu hakkında çok sayıda rapor ve öngörü yayınlandı ve yayınlanmaya da devam ediyor. CISCO’nu hazırladığı raporlardan bir tanesine göre, IoT üzerinden, 2013 yılı itibariyle, kurumların 613 milyar dolarlık bir kar elde ettiği belirtiliyor.

Sadece Nesnelerin İnterneti ve M2M üzerine bir yazı hazırlıyorum. Orada detaylı olarak sektörleri, lokomotif ülkeleri, takipçi ülkeleri ve bu ülkelerin hangi sektörlerde Nesnelerin İnternetini  kullandıklarını, M2P, M2M, P2P’yi de detaylı olarak yazacağım.

Şimdilik diğer konulardan devam edelim.

• Energy Harvesting (Enerji Hasatı)

Yukarıda bahsettiğim cihazlar arttıkça, cihazların enerjisi de problem olacak. Bu problem, cihazların enerji tüketiminden dolayı değil, çoğunlukla sürekli şarj etmenin olanaksız olduğu fiziksel ve çevresel durumlardan kaynaklanacak. Bu durumdan, cihazların ya minimum enerji kullanması ya da kendi kendini şarj etmesi ihtiyacı hasıl olacak.

Cihazların minimum enerji kullanımı direkt olarak güç katmanlarına ve/veya kullanılan entegrelerin yapısına bağlı olduğundan, bu iki konu öne çıkacak. Bu durum, ilk olarak, cihazların çevrelerindeki dinamiklerden kendi enerjilerini üretebilmesi şeklinde yansıyacak. Örneğin duvara monte ettiğiniz bir alarmın, evdeki WiFi sinyallerini absorbe ederek kendini beslemesi/şarj etmesi veya bileğinize takılı bir cihazın siz hareket ettikçe kendini şarj etmesi gibi. Bu durumun ikinci dereceden yansıması, entegre tasarımında minimum enerjili sistemlerin ve güç elektroniğinin öne çıkması şeklinde olacak.

• RFID/ Okuma ve Yazma, Ödeme

RFID’nin kullanıldığı çok sayıda uygulama görüyorsunuzdur.  Şu an barkod neyse RFID etiketlerin de o noktaya gelmesine çok uzun süre kalmadı. Bunun için fiyatlarının bir kaç sent dolara inmesi gerekiyor. Bunun için de üretim adetinin artması, dolayısıyla talebin yükselmesi ihtiyacı hasıl oluyor.

Bununla ilgili bir projeye başlamak isterseniz Open Source bir DIY projesi var şurada: http://postscapes.com/open-source-active-rfid-project-openbeacon

• Sağlık ve Egzersiz Takibi / Yaşlı ve Çocuk Takibi

Ortalama yaşam süresi uzadıkça yaşlı nüfus artıyor. Aileler geniş tipten çekirdek tipe dönüşüyor ve artık çocuklar ayrı yaşadıkları ebeveynlerinin sağlıkları konusunda endişe duyuyorlar. Bu konu çok önemli ve popülaritesi giderek artıyor.

Fikir vermesi açısından Arduino veya Raspberry Pi ile gerçekleştirebileceğiniz açık kaynak e-sağlık sensör projesine bir göz atabilirsiniz.

İngilizce telaffuzu ve metni kağıttan okuyor olmasını bir yana bırakırsak aşağıdaki videoya da göz atabilirsiniz.

Postcapes’in derlediği yaşlı bakım projelerine de bilirsiniz.

Bunların haricinde bileğe takılan, kolye şeklinde aktivite, metabolizma, uyku takip cihazları bayağı popülerleşmeye başladı.

Jawbone UP! https://jawbone.com/up

Fitbit FLEX http://www.fitbit.com/flex

Misfits: http://www.misfitwearables.com/

Nymi http://www.getnymi.com/

Ayak bileğine takılan fitness takip cihazı: Sensoria

Bebek Takibi: Mimo

Uyku takibi: Beddit

Activity trackerların detaylı bir listesine bu PCMag linkinden ulaşabilirsiniz.

• Giyilebilir Teknolojiler

Teknolojinin nereye gittiğini, “sıradaki büyük şey ne?” sorusunun cevabını nasıl tahmin edebileceğimiz üzerine kendi çapımda beyin fırtınası yaptığım bir yazı yazmıştım. Bir kaç arkadaşıma okuttum ama tamamlanmadığını düşündüğüm için yayınlamadım. Bu şekilde yayınlamadığım yazılardan muhtemelen bir cilt ansiklopedi çıkar. Orada teknolojiden ziyade son kullanıcı ürünlerinin nereye gittiğini tartışmıştım. Yaptığım çıkarımlardan bir tanesi de ürünlerin, varlıklarını hissettirmeyecekleri bir forma dönüştükleriydi.

Giyilebilir teknolojiler de bu dönüşümün sonuçlarından biri olacak diye düşünüyorum. Aşağıdaki video anlatamadığım bir çok noktayı vurguluyor. Video MIT’nin Sixth Sense adlı bir projesi. Esasında bayağı eski bir proje. Video da projenin teknik sorumlusu Pranav Mistry’nin kendi hesabından. Takip etmek isteyebilirsiniz.

Google Glass, Apple iWatch, Samsung Galaxy Gear bu gidişatın ürünleri diye düşünüyorum.

Şu siteye de göz atabilirsiniz: http://www.wearable-technologies.com/

• Dronelar

Drone denilince akla UAVlerin gelmesi son zamanlardaki kullanımlarının aşırı artmasından kaynaklanıyor. Drone kelimesinin tanımı Oxford sözlüğünde “a remote-controlled pilotless aircraft or missile.” olarak geçiyor. Aşağıdaki videolar çok yeni sayılmaz ama drone teknolojilerinin nereye gittiğini görmek açısından fikir verebilir.

• 3D Printing Teknolojileri

Bazılarınızın bildiği gibi bir tane 3D printer  yapan donanım girişimim var. Türkiye’de her ne kadar 3D printer pazarının şişirilmiş olduğunu, daha doğrusu spekülasyonla hareketlendiğini(hareketlenmek derken web sitesine fotoğraf koyup 1.000 dolarlık ürüne 5.000 TL fiyat etiketi koymaktan bahsediyorum) söylesem de, geliştirmesini ve yatırımını yapmaktan kendimi alamıyorum.

3-5 3D printer haberi okuyan kişinin DIY kitlerden sipariş verdiği bir ortamda, son kullanıcıya hitap eden, dünya 3D printer pazarında rekabet edebilir bir ürün çıkarmak için argesini yapmak, 3D pazarının göründüğünden çok daha farklı olduğunu öğretiyor. Bununla ilgili de bir yazı yazmak istiyorum da, neresinden tutsam elimde kalıyor.

Aşağıdaki ürünü görmemiş olabilirsiniz diye paylaşmak istiyorum.

• Yeni Machine-Computer-Human Interface’ler

MYO Gesture Control:

MyoLink Kas Sensörleri

Leap Motion

Ekstralar:

• Hardware Startuplarının Listesi: https://angel.co/hardware
• Donanım girişimleri için kaynaklar: http://www.reddit.com/r/hwstartups/comments/1mgfe5/help_request_lets_make_a_big_list_of_all_the/
• Wiznet Community: http://wizwiki.net/

Notlar: Her zamanki gibi belirteyim: Twitter’dan http://twitter.com/ahmetalpat hesabını, Facebook’tan da http://facebook.com/ahmetalpat hesabını takip edebilirsiniz. Aşağıda yazıyı paylaşmak için gerekli her türlü sosyal medya butonu bulunmaktadır. Aşağıdaki kutucuğu doldurarak mail listeme de kaydolabilirsiniz. Spam atmıyorum.

Tags: Donanım Girişimciliği, Donanım Girişimi Hızlandırıcılar, Donanım Hızlandırıcılar, Donanım Tasarımı, Energy Harvesting, Girişim Hızlandırıcılar, Hardware Startup, Internet of Things, IoT, M2M, M2P, Nesnelerin İnterneti, P2P