Ölçülebilir Benlik: Bedensel ve Zihinsel Veri Toplamaya Giriş

Aşağıdaki yazı 4-5 sene önce yazmaya başlayıp taslaklara attığım, sonrasında blog yazmaya ara verince masada kalan yazılardan. Bu yazı derinliğine girmeden yüzeysel bir quantified self nedir, temel kaynaklar, çıkış noktası, uygulamaları nelerdir bağlamında bir yazı. Bu serinin devamında benim takip araçlarım, neleri takip ettiğim konulu bir yazı gelecek. Ardından da bu konu literatürde nerede, dünyada neler oluyor bağlamında inceleyeceğim bir tane daha yazacağım.

Quantified Self / Ölçülebilir Benlik: insanın kendini rakamlarla anlamaya çalışması ve takip etmesidir. Quantifiedself.com bunu SELF KNOWLEDGE THROUGH NUMBERS olarak ifade ediyor.

Ölçülebilir Benlik (Quantified Self) Nedir? 

2008’de Amerika’da Gary Wolf ve Kevin Kelly adlı 2 yazar tarafından ortaya atılan bir terim. Wikipedia sayfasından daha detaylı bilgi alabilirsiniz. Economist dergisi bu konuyu trend bazında ele aldı ancak daha çok sağlık sektörüne etkisini inceledi. Quantifiedself.com şu an Ölçülebilir Benlik’in teorik merkezi olarak kabul ediliyor. 2013’te yayınlanan What is the Quantified Self Now? yazısı, genel olarak bir fikir verir diye düşünüyorum.

Aşağıda Quantified Self uygulamalarının pratik uygulamasına dair Dr. Btihaj Ajana’nın videosunu izleyebilirsiniz.

Neden Ölçülebilir Benlik / Quantified Self?

Yoğun çalıştığınız zaman bedensel ve zihinsel kaynaklarınızı azami verimlilikte kullanmanız gerektiğini farkediyorsunuz. Daha az enerjiyle daha çok iş yapma, daha az zamanda daha büyük işleri halletme, daha az yorularak, strese girmeden, işleri zamanında bitirmek gerektiğini farkediyorsunuz. Bir iş 1 birim strese sokuyorsa, o stres üzerine 2. işi almak 3 birim strese; 3. işi yapmak 7 birim strese sebep oluyor. Sonra burnout (tükenmişlik) oluyorsunuz.

Bu durumu düzeltmek için önce veri toplayıp anlamlı yorumlar çıkarmak gerekiyor zira ölçemediğini yönetemiyorsun. Ben de veri topluyorum. Bir birey olarak bana ait ne varsa kaydını tutuyordum. Bir süre sonra bunu yapan başka insanların da olduğunu ve bu harekete quantified self yani ölçülebilir benlik dendiğini öğrendim.  Quantified self’ Türkçe’ye böyle çevrilebilir mi emin değilim ama doğruya en yakın bu şekilde görünüyor. Bu akımla ilgili detayları yazının sonunda paylaşacağım. Şimdilik hangi verileri nasıl topladığımı, hangi toolları kullandığımı paylaşacağım.

Quantified Self / Ölçülebilir Benlik Nasıl Uygulanır?

Çalışma Verimliliğinizi Artırma Üzerine diye bir yazı yazmıştım. Blogun takipçileri bilirler, sürekli verimlilik artırma üzerine kafa yoruyorum. Yeni çıkan uygulama ve araçları deniyorum, yürüdüğüm mesafeyi, uyku düzenimi sürekli kaydediyorum. İş, ev, sık gittiğim semtler arasını, hangi saatlerde hangi toplu taşıma araçlarıyla ne kadar sürede gittiğimin ortalamasını alıyorum. Örneğin evden saat 8’de çıktığımda Metro-Marmaray-Metro’nun kaç dakika tutacağını; 11’de çıktığımda metrobüsün kaç dakikada Cevizlibağ’a varacağını, hangi saatlerde direkt hatlara hangilerinde Zincirlikuyu aktarmasına binmem gerektiğini biliyorum. Elimde hepsinin datası var.

Beslenme Kaydı

Son dönemlerde yediğim yemeklerin de verisini tutmaya başladım. Öğünlerin fotoğrafını çekip Evernote’a atıyorum. Bazı zamanlar alerjiden kaynaklandığını düşündüğüm kaşıntılar oluyordu. O günlerde ne yediğimin kaydını tutarak kendi kendime ne tür yiyeceklere alerjim olduğunu bulmuştum. Sonradan alışkanlık haline geldi.

Water Your Body uygulamasıyla da içtiğim su miktarını ve kiloyu tutuyor

Fizyolojik ve Psikolojik Durum Kaydı

• Yürüdüğüm mesafenin kaydını Mi Fit adlı bileklik zaten tutuyor. Bilekliğin uygulaması kiloyu da tutuyor. Üstelik aynı bilekliğe sahip arkadaşlarınızla birbirinizin aktivitesini takip edebiliyorsunuz. Bileklik aynı zamanda uyku takibinizi de yapıyor. Örneğin kaç saat uyumuşsunuz, kaç saati derin, kaç saati hafif uyku olmuş. Gece kaç kere uyanmışsınız, kaçta yatıp kaçta kalkmışsınız, o haftanın ve ayın ortalaması ne olmuş gibi verileri görebiliyorsunuz.
• Water Your Body aynı zamanda kiloyu da tutuyor. Günlük, haftalık, aylık su tüketiminiz ve kilo değişiminizi görebiliyorsunuz.
• Uzun zaman kullandığım, hatta premium özelliklerini satın aldığım  Juice adlı “mood tracker”ı, kullanıcı deneyimi, açılırken hata vermesi ve durduk yere kapanması gibi teknik sebeplerle kullanmayı bıraktım. Sonradan Mood Panda diye bir uygulama keşfettim. Kullanıcı deneyimi iyi olmamasına rağmen biraz daha kullanmayı düşünüyorum.

Alışkanlık Geliştirme ve Alışkanlık Kaydı

Eskiden adı Lift olan, sonradan Coach.me’ye dönüşen, çok uzun zamandır kullandığım ancak sürekli alternatifini aradığım bir alışkanlık geliştirme ve alışkanlık takip uygulaması var. Kullanıcı deneyimini sevmiyorum, yavaş, çok fazla notifikasyon var. Notifikasyonları kapattığında o verilere ulaşman zaman alıyor. Bir türlü sevemedim ancak onun kadar kapsamlı bir tanesine de rastlamadım. Denemek istediğim bir kaç tane var ancak onlar da App Store’da.

Çevresel Durumların Kaydı

Olduğum yerdeki basınç, sıcaklık, nem gibi bazı verileri de kaydediyorum. Bunların tutulmasına çok ihtiyaç duymasam da veri toplamak adına, bir gün bu verilerden anlamlı çıktılar üretebilirim diye kaydediyorum.

Geçen Süre ve Saat/Tarih Kaydı

Biliyorsunuz IFTTT (if this then that ) diye bir servis var. İşlerinizi otomatize etmenize yarıyor. İster başkalarının formüllerini kullanıyorsunuz, isterseniz kendiniz de oluşturabiliyorsunuz. Benim formüllere bu linkten ulaşabilirsiniz. IFTTT, Button diye bir uygulama daha çıkardı. Tek tuşla yapmak istediklerinizi atadığınız bir buton var ve bastığınız an, her ne için programlamışsanız onu yapıyor. Ben nereye ne zaman girdim, ne zaman çıktım, o butonu bastığımda tam koordinatlarım neydi gibi mekan ve süre tutma işleri için kullanıyorum. Başka bir yığın işe de yarayabilir.

6-7 ay önce Çin’den sipariş verdiğim ve Teknopark’a ulaşmasına rağmen teslim alan güvenliğin kaybettiği NFC etiketlerimi bulmuşlar. Onları ofis, ev, atölye kapısına yapıştırmayı planlıyorum. Tasker uygulamasıyla bağdaştırarak bir yığın görev atayabilirim.

Örneğin ofise girdiğimde;

• telefonu sessize al,
• Mobil interneti kapat, Wifi’yi aç,
• Saati bir Excel dosyasına yazdır,
• Ofiste yapılacak işleri SMS veya mail at

vs.

Ölçülebilir Benlik Servis ve Uygulamaları

Kullandığım servis ve yazılımlar’da bir kaç tanesinden bahsettim. O yazıda paylaşmadıklarımı veya sonradan yoğun kullanmaya başladıklarımı da bu serinin 2. yazısında paylaşacağım.

Öne Çıkan Video ve Diğer Quantified Self İçerikleri

Amazon.com ‘da yayınlanan bu film, bir ailenin QS’i din belleyip kendilerini nasıl takip ettiklerini ve neler yaptıklarını anlatan bir film. Daha önce izlemek için listeme eklemiştim ama yayınlanması ertelendi. Daha sonra takip etmedim. Bu yazıyı editlerken baktığımda amazon.com ‘da yayına çıkmış. Amazon listesine aldım.

Sonra bir daha baktığımda Vimeo’da geçen sene yönetmenin hesabından yayınlanmış. Onu da buraya koyalım:

Not: yazının ana görsel kaynağını https://www.jax.org/news-and-insights/2017/april/building-a-personal-omics-profile ‘den aldım.

Tags: ölçülebilir benlik, quantified self